اذان آوای عروج مومنان برای رساندن پیام هدایت به جهانیان است و آنگاه که صدای اذان در فضا میپیچد ، شیاطین جن و انس را دور میسازد و برکات معنوی و مادی را نازل میکتد و در قرآن کریم آیه 58 سوره مائده می آید :
وَ إِذَا نَادَیْتُمْ إِلىَ الصَّلَوةِ اتخََّذُوهَا هُزُوًا وَ لَعِبًا ذَالِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَعْقِلُونَ
چون که میخوانید مردم را عیان / بر نماز فرض از بانگ اذان
آن ندا را هزو میگیرند و لعب / وین بود بر مؤمنان ناچار صعب
آن نداشان ناگوار آید بگوش / هیچشان نبود نشان از عقل و هوش
وضع شد بانگ اذان از بهر آن / تا علامت باشد آن بر مؤمنان
صدای اذان برکفار دشوار است و برای مومنان آرامش بخش و فرح زا و اذان ندای دعوت به عظیم ترین و کامل ترین عبادت الهی است و نمازی که با اذان آغاز شود ، مقدمات معراج عاشقان سکینت کبری است و همانطور که از آیه بر می آید ، اذان گفتن روش صدیق عاقلان است و از ارتباط با بی خردان و نااهلانی که اذان و اذان گویان را مسخره میکنند باید اجتناب کرد .
اذان همان چیزی است که جبرئیل امین بدون ذکر آن در محضر حضرت مصطفی ( صل الله علیه و آله ) حاضر نمی گشت و در زمان ظهور ولی عصر امام زمان، این بانگ اذان است که در سرتاسر عالم خواهد پیچید در کتاب علل الشرایع از امام صادق (علیه السلام ) روایت است که فرمودند :
" هر گاه جبرئیل محضر نبىّ اکرم (صلّى اللَّه علیه و آله ) مشرّف مىشد در مقابل آن حضرت همچون بندگان مىنشست و بدون اذان هرگز بر آن جناب داخل نمىشد.
اذان گو ثواب شهیدان را دارد و به فضیلت اذان و اقامه صفی از ملائکه الهی از شرق تا غرب در نماز رستگاری به مومنان اقتدا می کنند چنانکه در روایتی می خوانیم : وَ رُوِیَ أَنَّ مَنْ صَلَّى بِأَذَانٍ وَ إِقَامَةٍ صَلَّى خَلْفَهُ صَفَّانِ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ مَنْ صَلَّى بِإِقَامَةٍ بِغَیْرِ أَذَانٍ صَلَّى خَلْفَهُ صَفٌّ وَاحِدٌ وَ حَدُّ الصَّفِّ مَا بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِب3
رعایت و صحت احکام اذان ، ضامن فضائل و عوالم شرعی آن است و متاسفانه با آنکه آموختن آن ، رغبت افزا و وصول معنوی دارد ، لکن حتی در بسیاری از کتب فقهی ما ، در مهجوریت و مظلومیت است و این کتاب با هدف معرفی و بررسی احکام سطح عالی اذان تالیف گشته است و از امتیازات این رساله که در کتب دیگر کمتر به آن توجه شده است می توان به موارد ذیل اشاره کرد :
الف : فارسی بودن زبان آن ، چرا که اغلب کتب فقهی به زبان عربی هستند و افرادی که به زبان عربی آشنایی چندانی ندارند از حظ بسیاری از مطالب علمی بی بهره می مانند
ب : سبک نگارش کتاب ، که به بیشتر به روش فقه استدلالی می باشد و دارای جوهر تحقیقی و مستدل می باشد و دوستداران احکام با دلایل صدور و نتایج نهایی استنباط های شرعی آشنا می شوند که در این کتاب با عناوین بحث فقهی ، راهنمای روایی ، نکات فتوایی ، نکات تکمیلی و اشکال مندرج گشته است .
ج : اصالت و برتری اسناد و مدارک کتاب که در بخش احادیث آن بیشتر از من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق و ترجمه وشرح آن لوامع صاحبقرانی اثر علامه محمد تقی مجلسی استفاده شده و در مباحث فقهی از عروه سید محمدکاظم یزدی و ترجمه آن غایۀ القصوی و جامع المسائل آیت الله العظمی بهجت و تحفه سید محمد باقر شفتی بهره برده ایم .
د : اشاره به نظرات بیش از بیست و پنج تن از مراجع تقلید معاصر
ه : مساله نویسی و ارائه پنجاه نکته برتر و نغز برای تسریع رساندن پیام و دقت مضاعف .
لذا خوانندگان گرامی می توانند در صورت دلخواه به مطالعه نکات اصلی بپردازند و یا علاوه برآن از شرح و بسط های هر مساله بهره مند شوند و شایسته است موذنین ما ، قاریان و ائمه جماعت مساجد ، بیش از پیش به اذان و احکام آن اهمیت دهند .
